Zelf doen

Johanna overlijdt na een ziekteperiode. Haar man, vier kinderen, schoonkinderen en twaalf kleinkinderen bereiden het afscheid voor. De wens is dat ze thuis blijft tot aan de uitvaart. Daar, waar ze telkens even naar haar toe kunnen lopen en waar ze nog een onderdeel is van het gezin. Er worden anekdotes opgehaald, bloemen uitgezocht, er wordt getekend en geschreven aan de binnenkant van de deksel van de kist, er wordt gelachen en een foto gemaakt van de prachtige tuin voor op de rouwkaart. De tuin was heel belangrijk voor Johanna.

Door het gezin zelf wordt zij naar de kerk gebracht met een busje met aanhanger, alle gezinsleden lopen erachter. Rustig. Een optocht voor Johanna. Johanna schilderde. In de kerk staan haar eigen schilderijen en ook hangen ze in de ruimte waar later koffie gedronken zal worden. De kleindochters halen tijdens de kerkdienst geweldige herinneringen op aan hun oma. Het dragen van de kist gebeurt door jong en oud, zonder de angst dat er iets fout zal gaan. Met touwen laten ze zelf de kist dalen. Iedereen helpt: echtgenoot, kinderen en zelfs de kleinkinderen. Het een na jongste kleinkind heeft een klein schepje en gooit wat zand op de kist. De anderen volgen hem. Zo begeleiden ze Johanna tot het eind. Het was mooi te zien, dat deze familie het afscheid helemaal op hun eigen manier had vormgegeven. Zo liefdevol en persoonlijk. Zo ontstonden in deze periode prachtige herinneringen, die zeker bijdragen aan een goede rouwverwerking. Dit afscheid deed recht aan het leven dat Johanna heeft geleefd en wie zij is geweest. Bea den Haan

(Blog is geplaatst met toestemming van nabestaanden)