Door de ogen van een uitvaartleider...
Zaterdagochtend 9 uur. Een antraciet gespoten kist staat in de woonkamer. Aan weerskanten van de kist staan de contouren van een paard afgebeeld. Een rennend paard. Een Mustang.
Meneer Paul ligt in de kist. In het pak dat hij droeg toen zijn oudste dochter trouwde. Een katoenen laken bedekt zijn benen die er niet meer zijn. De jongste dochter strijkt met haar hand door zijn haren die er wel nog steeds zijn. Goed in model ook. Want dat hoorde bij meneer Paul. De weduwe glimlacht door haar tranen. Ze is nog steeds zo dankbaar voor de verzorging na meneer Paul’s overlijden. De beste man van de facilitaire dienst van het uitvaartbedrijf heeft haar haar Paul weer teruggegeven, na al die jaren dat hij niet meer kon zijn wie hij was: een statige markante man, die zonder woorden kon charmeren. En als hij dan ook nog in zijn Mustang stapte, dan was de wereld voor iedereen te klein. Dan zei hij zonder woorden: “ Get ready, cause here I come.”
Toen meneer Paul na ruim 25 jaar MS niet meer positief kon zijn, kreeg ik een telefoontje. De aankomende weduwe gaf aan dat het tijd was. Meneer Paul zou in gedachten in zijn Mustang stappen en van een berg af rijden. Vol gas. Ik begreep het en wist na de gesprekken die wij hebben gehad wat mij te doen stond: een uitvaart neerzetten waarbij meneer Paul nog één keer aan een ieder werd teruggegeven, voor hij daadwerkelijk voor eeuwig ‘on the road’ zou zijn.
Dag van de uitvaart
De kist wordt gesloten door de twee dochters. Hun partners staan stil in de kamer. De weduwe staat bij het voeteneind van de kist en houdt de handen vast van haar twee kleinzoons, een tweeling van 11 jaar. De een heeft in zijn hand de wandelstok met zilveren paardenhoofd. De ander houdt opa Paul’s suède franje jasje vast. Naast een fles whisky en een doosje Wilde Havana sigaren, zijn dit de items die op de kist komen te liggen. Meneer Paul was geen man van bloemen voor zichzelf. Hij was wel een man die bloemen voor zijn vrouw meenam, zeker in z’n jongere jaren, als hij weer wat te lang in de kroeg had gehangen. Die bloemen plukte hij van een veld waar het niet mocht. En een enkele keer was hij over het hek van de Noorderbegraafplaats geklommen om een boeket zonder lelie’s te bemachtigen. Niet bepaald chique, maar het doel trof de middelen, had hij gezegd.
Terug naar de Molen
De rouwwagen komt voorgereden. Zo dadelijk zal meneer Paul zijn voorlaatste rit maken naar een bijzondere locatie: zijn geboortehuis. In dit geval niet om erlangs te rijden, maar omdat de afscheidsceremonie er plaats zal vinden. Het is de Krijtmolen d’Admiraal aan het Noordhollandsch Kanaal. Een molen met woonhuisgedeelte, net na de oorlog door de vader van meneer Paul gekocht voor het symbolische bedrag van 1 gulden. Meneer Paul is hier geboren en heeft er tot zijn achtste jaar gewoond. Het was een gelukkige tijd voor meneer Paul.
Bij het horen van dit verhaal heb ik direct contact gezocht met de molenaar. En ook al was de molen in renovatie, de molenaar heeft belangeloos zijn medewerking verleend. Een foto van de opa van meneer Paul hing namelijk nog in het gemaalgedeelte. De molenaar zou de foto een bijzonder plekje geven tijdens de ceremonie en tevens de wieken van de molen in rouwstand zetten.
Op het moment dat het tijd is om te gaan - waarbij ik al tien keer naar de voortuin was gelopen om te kijken of hetgeen ik had gevraagd er al aankwam, en het stil bleef in de straat waardoor ik blij was dat ik het niet tegen het gezin had gezegd en bijna mijn eigen teleurstelling niet kon bedwingen - word ik plots overmand door trillingen door mijn hele lijf. Net op dat moment begint het te ronken buiten… Het brult van een afstand… Het komt als galopperende paardenhoeven de straat ingereden. Ik krijg er een brok van in mijn keel en zeg: “ Uw begeleiding is gearriveerd meneer Paul.”
Ford Mustang Club Nederland
Vijftien Mustangs met chauffeurs brullen hun weg door de straat. Een initiatiefnemer van de Ford Mustang Club Nederland stapt uit en overhandigt mij een rouwkrans met lint: ‘een laatste groet, van je Mustang vrienden’. Ook al kenden zij meneer Paul niet eens, het maakte niet uit. Na mijn oproep op hun website hadden zij zich stil gehouden en alles samen zo georganiseerd, dat het een verrassing zou zijn. En dat is het. De weduwe kan haar tranen en lach niet meer bedwingen. De schoonzoons nemen het op zich om de stoet zo te formeren, dat de mooiste - een witte fastback uit '67 - direct achter de rouwwagen zal komen. De weduwe zal hier instappen. Nog één ritje. Nog één ritje ‘samen’ met haar man Paul.
De dragers lopen in strak gareel de straat in. Stap, stap, stap. Nog even de instructies herhalen met deze heren, want ik zal straks op een strategisch punt staan, wanneer meneer Paul uit huis zal worden gedragen. Ik loop persoonlijk langs alle chauffeurs en geef aan wat het signaal zal zijn. Ze knikken instemmend en zijn trots dat ze hier hun mechanische paarden hebben gestald voor een markante liefhebber.
Ik sta vooraan in de straat. Het gezin van meneer Paul staat in de voortuin. De dragers komen naar buiten en met bijna militaire precisie hebben zij meneer Paul op hun schouders. Mijn rechterhand gaat omhoog en laat deze met een zwaai langs mijn lichaam gaan. Het signaal.
De Mustangs laten horen welke paardenkrachten zij hebben. Ze brullen en ronken. Ze galopperen in stilstand. Ze ‘roaren’ zo hard als ze kunnen. Meneer Paul wordt intussen naar de rouwwagen gedragen. Stap, stap, stap. Een schoonzoon staat naast mij. Ik vraag hem om met mij voor de stoet te gaan lopen. Laten wij de benen zijn voor meneer Paul, vraag ik hem retorisch. Zijn zonnebril houdt de man op en zijn antwoord is zonder woorden maar met een traan, waarna hij zijn rug recht en zijn schouders naar achteren doet. De rouwwagen rijdt langs de stoet naar waar wij staan. Zo kan iedereen goed aansluiten. Wij knikken en draaien ons tegelijkertijd om. Het is net een kleine dans. Iets wat meneer Paul en zijn Lida ook altijd samen hebben gedaan.
We lopen door de woonwijk en langs het kanaal naar de Molen in Amsterdam Noord. De gehele weg staan mensen te kijken. Ze stoppen en een enkeling maakt zelfs een buiging. Een fietser besluit echter op het ‘kippenbruggetje’ tussen de rouwwagen en de fastback zijn beklag te doen. Of wij wel weten dat deze brug niet toegankelijk is voor auto’s. Na beknopte informatie - waarbij ik de beste man bewust maak van de setting - schrikt hij zo, dat hij nog net niet het kanaal inspringt van schaamte. Achteraf toepasselijk, want meneer Paul heeft menig man in zijn jongere jaren op het ‘kippenbruggetje’ geconfronteerd met een keuze. Of je ging achteruit met je waardeloze nietszeggende auto, of je ging zwemmen. Wederom niet chique, maar allesomvattend.
Harmonica Man
De stoet komt langzaam bij de molen aan. Aan weerskanten van de weg staan familieleden, vrienden, oud-collega’s en de directie van een grote Volkswagen en Audi organisatie. De meeste mensen hebben Meneer Paul de laatste vijf jaar van zijn leven niet meer gezien. Het was te lastig voor velen. Maar dat is vandaag niet van belang. Ze zijn er. Ze zijn er, omdat het om meneer Paul gaat.
Rechts achterin de molen staat een DJ, klaar om het leven van meneer Paul kracht bij te zetten. Hij kijkt mij strak aan en wacht op mijn teken. De mensen nemen plaats en ik knik. Met de dramatische klanken van Harmonica Man wordt meneer Paul naar binnen gedragen en geplaatst op de plek waar hij als kind heeft gespeeld. Ik loop naar de kist, samen met de tweeling, en leg de items van meneer Paul op de kist. We buigen en stappen weg.
Ik loop naar de spreektafel en kondig de mensen aan dat zij een meneer Paul beleving zullen krijgen. Ik knik weer naar de DJ en hij start een speciale muziekcompilatie welke hij op verzoek in elkaar heeft gezet. Door de speakers horen de mensen voetstappen van iemand die over een grindpad loopt, een autodeur open- en dichtdoet, de sleutel van het slot omdraait en een heuse Mustang met V8 start. Opgevolgd door de muzikale intro van Cheap Trick met ‘Get ready, cause here I come’...
De klanken worden bijgestaan door de favoriete filmquote’s van meneer Paul. De mensen horen The Good the Bad and the Ugly, Scarfase, the Godfather en Mohamed Ali voorbij komen. Het tempo zweept wat meer op en ik zie de weduwe onbewust in haar stoel meebewegen alsof ze wil dansen. Ik zoek haar blik, geef een glimlach en beweeg met haar mee. Als een wave verspreid het zich over de mensen in de Molen.
Er wordt mooi gesproken. De jongste dochter sluit het af. Zij staat naast de kist en vertelt over de bijzondere band. Zo bijzonder, dat ze ook nu een dialoog heeft met haar vader. Het is alsof we naar een gesprek tussen meneer Paul en zijn ‘krullenbol grapje’ zitten te luisteren.
Let's burn some rubber
Het is tijd om te gaan en om meneer Paul die allerlaatste rit te geven. De Mustangs staan weer klaar. Ook nu ‘roaren’ zij als hij naar de rouwwagen wordt gedragen. De mensen sluiten te voet achter de mechanische paarden aan richting de Nieuwe Noorderbegraafplaats. Daar aangekomen, wordt meneer Paul uit de rouwwagen gehaald en op de schouders genomen. Ik laat de dragers bij de poort stil staan. De belangstellenden maken een erehaag voor de Mustangs. Ik knik naar de chauffeur van de fastback. Hij doet wat we hebben afgesproken.
Hij trekt langzaam op, stopt voor de kist en maakt een helse burnout om daarna in volle vaart, met de bandensporen op de weg als bewijs, langs het kanaal weg te rijden. De volgende Mustang staat klaar. Net zolang tot de laatste zijn groet heeft gebracht. “Let’s burn some rubber”, heeft meneer Paul altijd gezegd. Burning rubber it was.
Na de begrafenis gaan alle mensen weer terug naar de Molen om met een glas whisky te toosten op het leven van een markante man, Paul Honigh. De directie en voormalige werkgever van meneer Paul komt naar mij toe. Dat ze in hun leven en door het werk veel uitvaarten meemaken. Maar een zoals deze, hebben ze nog niet eerder meegemaakt. Chapeau. Of ik dit werk al lang doe. Mijn antwoord: “ Eigenlijk al bijna mijn hele leven, ik kan niet anders, ik wil niet anders. En deze keer wilde ik het nog sterker dan ooit.” Ze begrijpen het en met tranen in hun ogen krijg ik een knuffel. “Bedankt Natascha, bedankt.”
Want.
Vandaag was ik niet alleen een uitvaartleider.
Ik was en ben tevens de jongste dochter van meneer Paul.
Natascha Honigh MadridNatascha Honigh Madrid zal geregeld schrijven over wat zij in haar werk meemaakt. Door haar beeldende manier van schrijven, kunt u haar ervaringen meebeleven.